Stany emocjonalne są stanami pobudzenia. Jeśli stan emocjonalny jest przykry, organizm stara się położyć mu kres. Taki przykry stan emocjonalny odpowiada stanowi napięcia przy wzbudzonym popędzie. Organizm pod wpływem strachu stara się uciec dokładnie tak samo, jak stara się uciec od bólu. Osoba cierpiąca na lęk wysokości nauczy się unikać wysoko położonych miejsc, a jeśli się znajdzie w takim miejscu, nie zazna spokoju, dopóki nie wydostanie się stamtąd. Redukcja napięcia wywołanego przykrą emocją jest równoważna z redukcją napięcia popędowego: w takiej sytuacji emocja jest popędem.
Strach. W celu wykazania, że strach może działać jako nabyty popęd, Miller (1948a) umieszczał szczury (po jednym) w lewej przegrodzie skrzynki pokazanej na ryc. 6-6. Każdy szczur otrzymywał wstrząs elektryczny w zamkniętej przegrodzie, przy czym nie miał żadnych możliwości ucieczki. U wszystkich szczurów wystąpiły te same reakcje. Reagowały one na wstrząs wszystkimi oznakami bólu i strachu – skacząc, piszcząc i oddając kał. Po parokrotnym powtórzeniu wstrząsu w tej przegrodzie zwierzęta stawały się emocjonalnie podniecone, gdy je w niej umieszczano, mimo że prądu już nie włączano. U wszystkich szczurów wytworzył się uwarunkowany strach przed tą przegrodą.
Z kolei szczury uczyły się otwierać drzwiczki, co pozwalało im uciec do drugiej przegrody, gdzie nigdy nie otrzymywały wstrząsu. Przez kilkaset prób, gdy uwarunkowane szczury umieszczano w przegrodzie A, przedostawały się one przez podnoszone drzwiczki do przegrody B, chociaż w przegrodzie A nie dostawały już żadnych dodatkowych wstrząsów. Gdy drzwiczki zamknięto i zastąpiono je innym urządzeniem umożliwiającym ucieczkę, szczury nauczyły się korzystać z nowego urządzenia jako ze środka ucieczki.
Eksperyment ten świadczy nie tylko o tym, że u szczurów wytworzył się strach przed przegrodą, w której otrzymywały wstrząsy, lecz także o tym, że strach ten stał się nabytym popędem. Zwierzęta starały się przejść z przegrody, w której były w napięciu i podnieceniu, do pomieszczenia, w którym były odprężone i spokojne. „Bezpieczne” pomieszczenie służyło jako przynęta usuwająca strach. Zatem wzbudzony strach i popęd do redukcji strachu nie różnią się od głodu i popędu do jego zredukowania. Wielu psychologów sądzi, że takie nabyte obawy, stany podniecenia, niepokoju i strachu tłumaczą wiele zjawisk z dziedziny ludzkiej motywacji.
Leave a reply