Psychologowie poszli za przykładem Pawłowa, przeprowadzając wiele eksperymentów nad odruchami warunkowymi (także z ludźmi jako badanymi), przy czym badali nie tylko reakcje wydzielania się śliny. Okazało się, że badania nad warunkowaniem klasycznym mają doniosłe znaczenie, ponieważ zależności między bodźcami a reakcjami mogą być poddane kontroli eksperymentalnej, a rezultaty wykazują pewną regularność i prawidłowość. Obecnie rozpatrzymy niektóre spośród tych prawidłowości występujących w warunkowaniu klasycznym.
Gdy po bodźcu warunkowym regularnie następuje bodziec bezwarunkowy i reakcja bezwarunkowa, to w miarę powtarzania się tych skojarzonych bodźców reakcje warunkowe na bodziec warunkowy występują z większą siłą i większą regularnością. Takie łączne podawanie bodźca warunkowego i bezwarunkowego nosi nazwę wzmacniania, ponieważ obecność bodźca bezwarunkowego i reakcji na ten bodziec zwiększa tendencję do wystąpienia reakcji warunkowej. Pojawienie się reakcji warunkowej można «jawnić w próbach kontrolnych, w których nie podaje się bodźca bezwarunkowego, lub w próbach wzmacnianych, jeśli między bodźcem warunkowym a bezwarunkowym jest dostateczny odstęp czasu, by reakcja warunkowa zaczęła się przed bezwarunkową. Wracając do eksperymentu Pawiowa, kiedy warunkowanie już się wytworzyło, można zauważyć, że warunkowe ślinienie się na światło jako na bodziec warunkowy pojawia się tuż przed obfitym bezwarunkowym wydzielaniem śliny spowodowanym ukazaniem się pokarmu. –
Eksperymenty nad warunkowaniem mają charakter ilościowy, potrzebne są więc mierniki reakcji. Dla wykazania, że pewna metoda warunkowania daje lepsze wyniki niż inna lub że reakcje jednego badanego łatwiej poddają się warunkowaniu, aniżeli reakcje innego badanego, a także dla ustalenia przebiegu warunkowania można posługiwać się następującymi miernikami:
– 1. Amplitudą reakcji warunkowej (liczba kropel śliny, zasięg ruchu mięśniowego itd.).
– 2. Latencją reakcji warunkowej (czas między pojawieniem się bodźce warunkowego a wystąpieniem reakcji warunkowej).
– 3. Liczbą prób koniecznych do osiągnięcia kryterium warunkowania (liczba wzmocnień do momentu wystąpienia pierwszej dającej się zmierzyć reakcji warunkowej lub jakiegoś innego kryterium, np. pierwszych pięciu reakcji warunkowych).,
– 4. Prawdopodobieństwem reakcji warunkowych (procent prób, w których pojawia się wykrywalna reakcja warunkowa. Nawet po utrwaleniu się procesu warunkowania nie każda ekspozycja bodźca warunkowego musi wywołać reakcję warunkową).
Leave a reply