W ostatniej swej pracy Learning Theory and Behavior Mowrer staje już na stanowisku jednoczynnikowym, wyjaśniając całe uczenie się substytucją bodźca (podobnie jak Pawłów). Wszystkie te problemy teoretyczne są zbyt skomplikowane, aby rozważać je tutaj. (Niektóre z tych kwestii zostały omówione dokładniej w pracy autora niniejszej książki pt. „Theories of Learning”, 1956).
Nowe osiągnięcia w laboratoryjnych badaniach nad uczeniem się mogą spowodować konieczność modyfikacji niektórych podstawowych koncepcji asocjacyjnego uczenia się. Przyjmowano dawniej, że powtarzanie i wzmacnianie zwiększają siłę asocjacyjną stopniowo, tak że przy większej liczbie prób związek typu asocjacyjnego utrzyma się dłużej: dowody przemawiające za tym „faktem” wydawały się niezbite pomimo drobnych różnic między teoretykami co do tego, jak powinno się określać silę asocjacyjną. Obecnie poglądowi temu przeciwstawia się ideę, że asocjacja w swej najbardziej elementarnej formie kształtuje się według zasady „wszystko albo nic”, podobnie do przerzucania zwrotnicy lub przekręcenia przełącznika elektrycznego, i nie jest potęgowana przez dalsze wzmocnienia (Estes, 1960)5. Chociaż w szeregu wcześniejszych eksperymentów wysuwano podobną koncepcję (np. Voeks 1955: Kimbłe i Dufort, 1956), dla rozpowszechnienia się tej idei decydujące znaczenie miały eksperymenty Kocka (1957). Badany miał zapamiętać szereg pozycji składających się z par elementów. Każdą parę, której badany nie zapamiętał w jednej próbie, zastępowano nową parą, tak że uczenie się poszczególnych pozycji nie mogło zająć więcej prób niż jedną. Rock stwierdził, że trzeba było tyle samo prób dla nauczenia się listy, w którejw każdej próbie wstawiano nowe pozycje na miejsce niezapamiętanych, co w przypadku kiedy badani powtarzali listę z tymi samymi parami (bez zastępowania niezapamiętanych pozycji nowymi), Większość badaczy, którzy powtarzali eksperymenty Rocka, zamierzała wykazać, że jego rezultaty wynikały z planu eksperymentu i dlatego nie były „typowe”. Eksperyment ten ma pewne słabe strony. Ponieważ odpadały na ogół pozycje trudniejsze do nauczenia się, ci badani, którym dawano pozycje zastępcze (demonstrując „uczenie się w jednej próbie”), mieli nieco łatwiejsze zadanie. Nie dyskredytuje to ogólnego znaczenia rezultatów, gdyż wyniki uzyskane przez badaczy, którzy ulepszyli eksperyment Rocka, zdają się potwierdzać tezę, że uczenie się może także przebiegać według prawa „wszystko albo nic” (Ciark, Lansford i Dallen- bach, 1960: Estes, Hopkins i Crothers, 1960)G.
Leave a reply