Motywacja do ukończenia niedokończonej pracy. Inna grupa eksperymentów dotyczących motywacyjnych aspektów zapominania miała na celu sprawdzenie, jak pamięta się zadania ukończone, a jak niedokończone. Badanym dawano do wykonania szereg prostych zadań: lepienie modeli z gliny, rozwiązywanie chińskich łamigłówek i zadań artymetycznych. Niektóre z tych zadań badani doprowadzili do końca, inne zostały przerwane przez eksperymentatora w momencie, gdy badany był juz nimi pochłonięty, lecz jeszcze ich nie ukończył. Gdy liczba różnorodnych zadań, jakie dawano badanym, dochodziła do dwudziestu, eksperymentator chował materiały i prosił badanego, aby wymienił wszystkie zadania, nad którymi pracował. Zaobserwowano tendencję do wymieniania większej liczby zadań niedokończonych niż ukończonych (Zeigarnik, 1927).
Rezultaty te świadczą o tym, że zaińteresowanie zadaniem wzbudza motywację do ukończenia tego zadania. Niezaspokojony motyw do ukończenia wzmacnia pamięć o niedokończonym zadaniu. Na znaczenie motywacji wskazuje uzyskanie odwrotnych rezultatów, gdy eksperyment jest nieco zmodyfikowany (Marrow, 1938). Zadanie było tak pomyślane, iż badany sądził, że pomaga w standaryzacji materiałów do testu inteligencji. Eksperymentator wyjaśnił, że jeśli zobaczy, że badanemu idzie dobrze, wówczas zatrzyma go i da mu nowe zadanie, Tylko wtedy, gdy badany będzie wykonywa! zadanie niezwykle powoli lub będzie miał z nim kłopoty, eksperymentator pozwoli mu je kontynuować, aby się upewnić, ile czasu może zająć to zadanie. W tych warunkach przerwanie stało się oznaką sukcesu, a jego kontynuacja – oznaką niepowodzenia. Gdy badany wykonał kilkanaście takich zadań, proszono go, by wymienił zadania, które robił. Teraz badany pamiętał lepiej te zadania, które ukończył!
Najlepiej można pogodzić te sprzeczne rezultaty, jeśli będziemy uważali taką wybiórczą pamięć za zależną od motywów badanego. W obu przypadkach zapamiętywano zadania nieudane, tak że badanemu z silną motywacją osiągnięć mogło zależeć na tym, aby poszło mu z nimi lepiej. Z wniosku tego wypływa sugestia, ze badani z siiną motywacją osiągnięć zapamiętaliby więcej niedokończonych zadań niż badani o słabej motywacji osiągnięć. W późniejszych eksperymentach stwierdzono, że tak jest w istocie. Atkinson (1953) w eksperymencie podobnym do eksperymentu Zeigarnik badał osoby o silnej i o słabej motywacji osiągnięć. W warunkach sprzyjających zaangażowaniu się w rozwiązywaniu zadań badani o silnej motywacji osiągnięć zapamiętali więcej niedokończonych zadań niż badani o słabej motywacji w tym zakresie. Jest więc oczywiste, że teoria pamiętania i zapominania musi brać pod uwagę motywację.
Leave a reply