Czarny aksamit wydaje się nam równie czarny w jasnym świetle słońca, jak i w cieniu. Fakt ten określamy jako stałość jasności. Chociaż efekt ten występuje zawsze w zwykłych okolicznościach, zmiana struktury otoczenia może go zniweczyć. Przymocujmy kawałek czarnego aksamitu do deski i rzućmy snop jasnego światła zarówno na aksamit, jak i na deskę. Nadal wydaje się czarny. Następnie, nie zmieniając nic w tym urządzeniu, umieśćmy nieprzezroczysty ekran pomiędzy nami a aksamitem (ze źródłem Światła poza ekranem). W ekranie jest mały otwór, tak że możemy zobaczyć tylko mały skrawek aksamitu. Taki ekran nosi nazwę redukcyjnego, ponieważ ogranicza to, co widzimy, do rzeczywistej ilości światła odbitego od danej powierzchni bez względu na otoczenie. Teraz aksamit wydaje się biały, ponieważ odbija on więcej światła niż ekran, na tle którego go widzimy. W warunkach naturalnych bierzemy zwykle pod uwagę ogólne oświetlenie i dzięki temu potrafimy utrzymać stałość.
Stałość nie jest doskonała i przedmioty zdają się nieco ciemnieć, gdy oświetlenie się zmniejsza. Aby zmierzyć rzeczywisty stopień stałości, możemy zastosować urządzenie pokazane na ryc. 7-2. Krążkom można nadawać różne odcienie szarości, różniące się pod względem jasności, zmieniając w nich proporcję bieli i czerni. Procedura polega na przedstawieniu badanemu krążka A o ustalonej jasności, znajdującego się w cieniu, a następnie na zmianie jasności krążka B (oświetlonego), dopóki badany nie uzna, że jasność .obu, krążków jest podobna. Gdyby stałość była doskonała, stosunek bieli do czerni w B regulowany przez badanego byłby taki sam jak w A: gdyby stałości nie było, badany zmniejszyłby jasność B tak, aby odbijał on taką samą ilość światła co A. Zwykle postępowanie badanego jest jakąś formą kompromisu między tymi dwoma skrajnymi przypadkami, co wskazuje na niezupełną stałość jasności. Stałość osiągana przez badanego zależy od cieni, które krążki rzucają na tło: kiedy badany widzi je, może wziąć „poprawkę na oświetlefne”, Wykazano eksperymentalnie, że można zmieniać ocenę badanego, stosując tła ze sztucznymi cieniami: niektóre z nieb miały zamglone brzegi, jakie zazwyczaj mają cienie, na innych tegc nie było widać. Jedynie przy ostrej granicy między krążkiem a cieniem i przy naturalnie wyglądającym cieniu stwierdzono występowanie normalnego efektu stałości (MacLeod, 1940).
Leave a reply