Obserwator dokonywał codziennych, starannych zapisów dotyczących przejawów emocjonalnych u blisko sześćdziesięciu niemowląt, znajdujących się w szpitalu w Montrealu, Eksperyment trwał tylko cztery miesiące, a rozpiętość wieku niemowląt obejmowała okres od urodzenia do dwóch lat. Stwierdzono, że w pierwszym roku życia występują następujące typowe stadia.
– 1. Ogólne podniecenie. Jest to jedyna emocja, którą można wyróżnić u dziecka po urodzeniu.
– 2. Cierpienie i rozkosz. W ciągu pierwszych trzech miesięcy życia stan podniecenia różnicuje się na dwa odrębne stany, określane jako cierpienie i rozkosz. Cierpienie odpowiada ściśle pierwotnej emocji podniecenia: rozkosz charakteryzują pozytywne jakości, które zaraz po urodzeniu nie występowały.
– 3. Gniew, wstręt, strach, radość, czułość. Gniew i wstręt wyodrębniają się zwykle z cierpienia w piątym miesiącu życia. Strach można zidentyfikować mniej więcej w siódmym miesiącu. Między dziesiątym a dwunastym miesiącem można już odróżnić od rozkoszy radość i czułość (Bridges, 1932).
Prawidłowość tego procesu nasuwa myśl, że rozwój emocjonalny w ciągu pierwszego roku życia jest przynajmniej w części kwestią dojrzewania. Gdy dziecko staje się starsze, ma ono coraz więcej sposobności do uczenia się, tak że jest trudniej ustalić, czy późniejsze różnicowanie emocjonalne można przypisać (a jeśli tak, to w jakiej mierze) dojrzewaniu.
Za poglądem, że proces różnicowania zachodzi dzięki dojrzewaniu nie tylko w okresie wczesnego niemowlęctwa, przemawiają wyniki badań nad sposobami wyrażania emocji, występującymi u głuchej i ślepej od urodzenia dziesięcioletniej dziewczynki, której możliwości uczenia się od innych były znacznie ograniczone. Dziewczynka ta nie miała chyba sposobności obserwowania przejawów emocji u innych dzieci, ponieważ obserwacji mogła dokonywać tylko za pośrednictwem dotyku, jednak w okolicznościach, które na ogół wywołują strach, gniew lub radość, wyraz jej twarzy przy śmiechu lub płaczu oraz towarzyszące mu postawy i gesty dokładnie zgadzały się z klasycznymi opisami emocjonalnego zachowania (Goodenough, 1932).
Wydaje się, że charakterystyczne formy emocji, jak również liczne czynności, które wskazują na istnienie emocji, rozwijają się w wyniku dojrzewania.
Leave a reply