Gdybyśmy chcieli opracować testy dla każdej z możliwych zdolności danej osoby, już po krótkim czasie zostalibyśmy zasypani arkuszami tabel wyznaczających korelacje pomiędzy nimi. Z reguły potrzebne są testy badające jedynie ograniczoną liczbę uzdolnień, jednakże takich, które powszechnie decydują o większości ludzkich osiągnięć. Są to tak zwane czynniki grupowe, o których wspomnieliśmy na początku niniejszego rozdziału. Psychologowie posługujący się metodą analizy czynnikowej są zgodni co do tego, że uzdolnienia podstawowe, ujawniające się we wszystkich mierzonych umiejętnościach, są następujące:
– zdolności werbalne ujawniane w testach słownikowych i testach analogii,
– zdolności przestrzenne ujawniane w czytaniu planów,
– zdolności liczbowe ujawniane w prostych działaniach arytmetycznych,
– zdolności myślenia logicznego wykazywane w wykrywaniu błędów,
– czynnik pamięci bezpośredniej ujawniający się poprzez przypominanie par skojarzeń i nonsensownych sylab,
– czynnik prędkości działania najlepiej ujawniający się na bardzo prostym materiale nie wymagającym wielu innych uzdolnień.
Natura obowiązków związanych z danym zawodem określa, które z tych czynników należy przetestować i jakie znaczenie będą miały uzyskane wyniki. Potencjalny inżynier powinien przejść jeden lub kilka testów zdolności widzenia przestrzennego, potrzebnego do postrzegania całości układu elementów, nawet jeśli ich część pozostaje niewidoczna.
W powyższej sytuacji można zastosować minnesocki test relacji przestrzennych. Przeprowadzany jest on za pomocą dwóch plansz, w których wycięto różnej wielkości i kształtu figury. Większość figur występuje w trzech rozmiarach. Badany ma do dyspozycji pięćdziesiąt osiem elementów. Każdy z nich pasuje tylko do jednego otworu. Przyszły inżynier musi w jak najkrótszym czasie dopasować wszystkie elementy do właściwych otworów. Czas, jaki zajmie mu czynność ułożenia obydwu plansz, jest właśnie wynikiem testu (odmiana tego testu jest szeroko wykorzystywana w przemyśle jako weryfikacja uzdolnień inżynierów, projektantów oraz przedstawicieli innych zawodów, od których wymaga się umiejętności wizualizacji relacji przestrzennych figur geometrycznych).
Leave a reply