Ze zmysłem kinestetycznym współpracuje zmysł równowagi, informujący o ogólnej pozycji ciała w stosunku do kierunku siły ciężkości oraz o ruchu ciała jako całości. Zmysł Idnestetyczny odpowiada za położenie poszczególnych części ciała w stosunku do siebie oraz do przedmiotów zewnętrznych: zmysł równowagi odpowiada za orientację ciała w przestrzeni.
Narządy zmysłu równowagi mieszczą się w błędniku kostnym, w innej niż ślimak części ucha wewnętrznego. Są to dwa układy: kanały półkoliste i przedsionek (ryc. 8-29). Przewody półkoliste znajdujące się w kanałach półkolistych leżą w trzech płaszczyznach, tak że obrót ciała w każdej z tych płaszczyzn wywoła maksymalny efekt w jednym z kanałów, a obrót pod pewnym kątem do tych płaszczyzn będzie oddziaływał na więcej niż jeden kanał. Przewody wypełnia płyn zwany o n d o 1 i m f ą, który przemieszcza się, gdy ciało się obraca. Elementy nerwowe, tzw. wioski (icupulae) komórek włosowatych, osadzone są w żelatynowej masie. Gdy endolimfa ciśnie na włoski, wówczas uginają się one, produkując impulsy nerwowe, które wywołują reakcje na obrót.
Gdy obrót jest powolny i umiarkowanej wielkości, główną konsekwencją jest informacja, że poruszamy się. Gdy jest on silniejszy, reakcje także są bardziej gwałtowne. Większość z nas w dzieciństwie bawiła się w ten sposób, że wirowaliśmy szybko, dopóki nie straciliśmy równowagi, nie dostaliśmy zawrotu głowy i nie ujrzeliśmy, że świat kręci się wokół nas, Ruchy oka występujące po rotacji ciała, które są przyczyną tego „wirowania świata”, noszą nazwę oczopląsu (nystagmus). Dowodzą one, jak złożone, a jednak jak regularne są niektóre nasze procesy odruchowe. Dorośli uważają zawroty głowy za mniej zabawne, ponieważ mają wówczas skłonność do choroby morskiej. Mdłości są wywoływane, przynajmniej częściowo, przez wrażenia pochodzące z przewodów półkolistych (Wendt, 1951).
Leave a reply