Woreczki przedsionkowe (mieszek i woreczek) leżą w przedsionku właściwym pomiędzy podstawą kanałów półkolistych a ślimakiem i dostarczają informacji o pozycji ciała, gdy jest ono w spoczynku. Wrażliwą częścią jest tu znowu żelatynowa masa z osadzonymi w niej komórkami włosowatymi i ziarnkami zwanymi otolitami (dosłownie „kamienie uszne”). Normalny nacisk otolitów na komórki włosowate daje nam poczucie pozycji pionowej, a każda zmiana mówi nam, że głowa jest przechylona.
Pewien stary eksperyment,- przeprowadzony na homarach, stanowi przykład tego, jak otolity mogą regulować odruchy mające na celu utrzymanie właściwej pozycji. Narząd równowagi u homara leży w jamie otwartej na zewnątrz. Gdy homar wyrasta ze swej skorupy, traci zmysł równowagi, dopóki nie zgromadzi nowej porcji kamyczków w jamie, która w jego nowej skorupie służy za narząd równowagi. Opiłki żelazne w zastępstwie kamyczków spełniają swą rolę równie dobrze, dopóki nad homarem nie umieści się silnego magnesu, Homar wówczas przewraca się na grzbiet, ponieważ przyciąganie magnesu zastąpiło siłę ciężkości. Gdy homar leży na grzbiecie, opiłki żelazne cisną na narząd równowagi w taki sam sposób, w jaki zwykle czynią to kamyczki, gdy zwierzę jest w normalnej pozycji.
Zmysł równowagi sygnalizuje także o przyśpieszeniach w ruchu prostoliniowym, lecz czasami stwarza on złudzenia, które zniekształcają prawdziwy tor ruchu. Złudzenia te występują czasem u lotników w warunkach złej widoczności, a powodują je zmiany szybkości samolotu oraz jego opadanie i wznoszenie się, Gdy na przykład samolot stopniowo zwiększa szybkość, osobie, która ma zawiązane oczy, może się wydawać, że samolot się wznosi: jeśli szybkość maleje stopniowo, może jej się wydawać że samolot nurkuje (Clark i Graybiel, 1949), W warunkach złej widoczności lotnik lepiej zrobi, ufając instrumentom, a nie zmysłowi równowagi! Także inne złudzenia czyhają na niego. Istnieje na przykład wzrokowe złudzenie ruchu jako konsekwencja mimowolnych ruchów oka (nystagmus) w czasie przechyłów samolotu. Mogą one łatwo przyczynić kłopotu w operacjach nocnych, gdy się błędnie oceni ruch innego samolotu w formacji.
Leave a reply