Jeśli dziecko rozwija się normalnie, można oczekiwać, że określone zdolności rozwiną się w czasie, który jest typowy dla wszystkich dzieci. Tego rodzaju zdolności – a więc te, które zależą od wieku – pojawiają się samoistnie lub przy nieznacznej jedynie pomocy z zewnątrz we właściwym dla siebie czasie, którego nie można przyspieszyć. Jak wykazują badania eksperymentalne, uczenie czy ćwiczenie nie przyniesie żadnych rezultatów, jeśli nie zostanie zgrane z procesem rozwojowym.
Zanim można będzie zacząć uczyć dziecko na przykład kontroli wydalania, połączenia nerwowe i mięśniowe pęcherza i odbytu muszą być odpowiednio wykształcone. Dopóki to nie nastąpi, dopóty wszelkie wysiłki rodziców będą nieskuteczne. Przytoczmy inny przykład, mianowicie nauki chodzenia. Dzieci zaczynają chodzić głównie dzięki postępującemu procesowi dojrzewania. Od urodzenia zaznaczają się – w określonej sekwencji – progresywne zmiany w tym kierunku. Tabela III ilustruje kolejne etapy rozwoju motorycznego w poszczególnych miesiącach życia. Proces ten został przedstawiony graficznie na rycinie 29. Wymienione stadia rozwoju zawsze występują w tej samej kolejności, mimo że czas ich pojawiania się i trwania może być nieco inny u różnych dzieci.
Takie stopniowe pojawianie się określonych umiejętności w miarę upływu czasu i w określonym wieku jest typową cechą dojrzewania. Podobny schemat można zaobserwować w rozwoju innych umiejętności, jak mówienie, ubieranie się, rozumowanie i inne.
Dzieci uczą się mówić głównie przez imitację dźwięków, które słyszą. Jeśli w okresie największego nasilenia zdolności naśladowczych nie będą słyszały wokół siebie żadnych rozmów, to nie nauczą się mówić. Dlatego dzieci głuche nie mówią, mimo że aparat mowy nie jest u nich uszkodzony. Nigdy nie słyszały ludzkiej mowy.
Dzieci o nie uszkodzonym słuchu, wychowujące się pośród rozmownych osób, zazwyczaj wypowiadają swe pierwsze słowo w wieku około dziesięciu miesięcy. Kiedy mają rok, potrafią powiedzieć trzy słowa, a w wieku piętnastu miesięcy ich słownik obejmuje dziewiętnaście słów. Osiemnastomiesięczne dziecko rozszerza swoje słownictwo do dwudziestu dwóch wyrazów, a dwulatek operuje już dwustu siedemdziesięcioma dwoma słowami.
Leave a reply