Motyw panowania nad sytuacją

Motyw panowania jest bardzo silną cechą ludzką. Ludzie nieustannie dążą do wolności, przezwyciężania przeszkód, kontroli nad sytuacją. Wielka satysfakcja towarzysząca ukończeniu jakiegoś przedsięwzięcia, rozwiązaniu problemu czy zwycięstwu w zawodach pokazuje moc tego motywu.

Dążność do panowania ma swój początek -jak się wydaje – w dziecinnej reakcji złości. Dziecko, którego aktywność jest ograniczona, walczy i wprowadza się w stan pobudzenia. Motyw opanowania sytuacji rozwija się z tej sekwencji zachowań dzięki dwóm procesom, o których wspominaliśmy przy okazji omawiania głodu, a mianowicie przyswajaniu nowych bodźców i modyfikacji pierwotnej reakcji.

Reakcje złości są uwarunkowane wieloma bodźcami poza omawianą wcześniej sytuacją skrępowania ruchów. Podobnego podstawy wielu z tych zadziwiających zwierzęcych zachowań, nadal nazywają je – właściwie – instynktami. Są to naukowcy. Znają swoją dziedzinę. Jednakże, wracając do psychologii, nie powinniśmy czynić błędu usuwania z klasy instynktów zachowań typowo zwierzęcych i prawdziwie instynktownych tylko dlatego, że tajemnica tych zachowań została poznana.

Można tu zasugerować rozwiązanie akceptowalne zarówno dla psychologów, jak i biologów. Termin instynkt winien być jak najmniej używany do opisów ludzkiego zachowania. Winno się go odnosić do zachowań zwierzęcych. Kiedy używamy tego słowa w jego ścisłym sensie, winniśmy trzymać się naukowej definicji instynktu. „Instynkt” w oryginalnym, naukowym znaczeniu odnosi się do wrodzonych, nie wyuczonych, względnie stałych zachowań stanowiących reakcję na normalne środowisko i jest uniwersalny dla danego gatunku. Innymi słowy, czynność instynktowna musi spełniać cztery warunki: mieć dziedziczne podstawy, nie może być nabyta, musi być względnie niezmienna w normalnym środowisku, musi być uniwersalna dla gatunku.

Leave a reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>