Nie wszystkie bodźce wywołują specyficzne odruchy wrodzone. Niektóre z bodźców uruchamiają złożone wzorce reakcji, które obejmują kilka mięśni, a nie tylko jeden, jak w przypadku odruchów.
Najważniejszym wrodzonym wzorcem reakcji jest tzw. reakcja alarmowa. Natychmiast po stymulacji sensorycznej, nagłej i nieoczekiwanej – jak błysk światła lub wystrzał – zachodzi u człowieka reakcja, która angażuje nieomal całe ciało. Ta część wzorca reakcji, która dotyczy twarzy, zaczyna się mrugnięciem powiek, po czym następuje zaciśnięcie ust i wysunięcie głowy do przodu. Towarzyszą temu reakcje całego ciała – przygarbienie ramion, zgięcie łokci i palców, ugięcie kolan i naprężenie mięśni brzucha.
Opisany „alarmowy” wzorzec reakcji obserwujemy u niektórych zwierząt niższych, mniejszych małp i małp człekokształtnych oraz u człowieka – zarówno u dziecka, jak i u dorosłego. Nigdy nie udaje się wyeliminować go całkowicie, nawet przez długi trening. Nawet policjanci z dużym doświadczeniem, którzy wielokrotnie brali udział w strzelaninach, nie potrafią całkowicie ukryć tej reakcji. Stanowi ona coś w rodzaju obronnego skurczu – „zmniejszenia się” całego ciała.
Leave a reply