Symptomy strachu opisywane przez lotników, którzy brali udział w II wojnie światowej (tabl. 6-1), dobrze ilustrują złożoność procesów organicznych zachodzących w stanie emocjonalnym. Symptomy umieszczone na początku listy, najczęściej podawane, są łagodniejsze (bicie serca, napięte mięśnie), podczas gdy objawy mniej częste, podane na końcu listy, są poważniejsze (zamęt w głowie, omdlenie, utrata pamięci, mdłości).
Na symptomy emocji, zwłaszcza silnej emocji, składają się głębokie zmiany w całym organizmie: zmiany te są regulowane w skomplikowany sposób przez ośrodkowy układ nerwowy, obie części układu autonomicznego oraz gruczoły dokrewne. Spośród mnóstwa tych zmian o charakterze fizycznym psychologowie objęli badaniami szereg wybranych wskaźników: niektóre z nich omawiamy poniżej.
– Reakcja skórno-galwaniczna. W czasie pobudzenia emocjonalnego w skórze zachodzą dające się wykryć zmiany o charakterze elektrycznym. Elektrody przymocowane do skóry (np. na dłoniach) łączy się z rejestrującym te zmiany galwanometrem. Reakcja skórno-galwaniczna (RSG) jest czułym wskaźnikiem zmian zachodzących w stanie emocjonalnym. Na kursach psychologii przeprowadza się zwykle takie oto pokazy: student z elektrodami przymocowanymi do dłoni powoli i głośno recytuje alfabet, myśląc o imieniu swej dziewczyny. Koledzy próbują odgadnąć z wahań wskazówki galwanometru, kiedy dojdzie do pierwszej litery jej imienia. Lekkie zakłopotanie i podniecenie studenta lub obawa, by się nie zdradzić, przejawiają się zazwyczaj w niezwykle dużym wychyleniu wskazówki.
– Zmiany w krążeniu krwi. W czasie przeżywania emocji występują zmiany ciśnienia krwi oraz zmiany w ukrwieniu powierzchni i wnętrza ciała. Znamy dobrze rumieńce przy zakłopotaniu oraz na- biegłe krwią twarz i kark w gniewie. Przyczyną tych zmian jest rozszerzenie się naczyń krwionośnych w skórze, skutkiem czego więcej krwi znajduje się bliżej powierzchni ciała. Przeciwnym objawem będzie zblednięcie twarzy w niektórych stanach przerażenia, W tym przypadku naczynia krwionośne skóry kurczą się.
– Rytm pracy serca. Gwałtowne bicie serca w podnieceniu emocjonalnym jest tak znanym symptomem, że serce od dawna jest symbolem uczucia.
– Oddychanie. Szybkość i głębokość oddechu, jak również względny czas trwania wdechu w porównaniu z wydechem są pożytecznymi wskaźnikami, szczególnie w przypadku konfliktu emocjonalnego. Czasy te decydują o „stosunku wdechu do wydechu”. Chwytanie z trudem oddechu i wzdychanie stanowią .przykład zmian wpływających na stosunek wdechu do wydechu.
Leave a reply