Podobnie ma się sprawa ze stałością barwy. Można spostrzegać kolorowe przedmioty, które zachowują swe oryginalne barwy nie tylko przy zmianach jasności oświetlenia, lecz nawet wtedy, gdy oświetlimy je kolorowym światłem, pod warunkiem że występują odpowiednie kontrasty i cienie (Wallach i Galloway, 1946). Istnieją jednakże' poważne ograniczenia stałości barwy przy kolorowym oświetleniu, ponieważ różne barwniki w różny sposób pochłaniają kolorowe światło. Przedmioty zmieniają swe barwy, gdy oświetli się je światłem sztucznie zredukowanym do wąskich pasm widma, nawet jeśli światło to wydaje się białe !Na przykład, w białym świetle, klożonym jedynie z czerwonego i niebieskozielonego, żółty przedmiot może wydać się czerwonym, a zielony – szarym. Przedmioty fluoryzujące promieniują światłem o innych długościach fal niż światło, które na nie pada. Przedmioty pokryte barwnikiem fluoresceiną wydają się żółte w świetle, z którego wyeliminowano niebieski, a gdy oświetli się je światłem zawierającym tę barwę, wydają się zielone. Te efekty, często stosowane w teatrze, są możliwe tylko dlatego, że w pewnych okolicznościach stałość barwy przedmiotów nie występuje.
Jednym z czynników stałości barwy jest pamięć barwy znanych przedmiotów. Gdy warunki widzialności nie są sprzyjające dla spostrzegania barw, ten „pamiętany kolor” pomaga nam Ustalić, co właściwie widzimy. Tak więc, trawnik oglądany swobodnie nawet przy złym oświetleniu może wydawać się znacznie bardziej zielony niż oglądany przez ekran redukcyjny, ponieważ pamiętamy, że trawa jest zielona. Następujący eksperyment ilustruje wpływ pamięci na tę tendencję do zachowywania przez znane przedmioty swego zwykłego koloru.
Z arkusza pomarańczowego papieru wycięto kilka różnych przedmiotów. Te dwuwymiarowe przedmioty określono jako banan i cytrynę (normalnie żółte), mandarynkę i marchew (normalnie pomarańczowe) oraz jako ugotowane kleszcze homara i pomidor (normalnie czerwone). Badanemu polecono tak ustawić „koło barw”, aby wybrany na nim kolor był taki sam jak kolor eksponowanego przedmiotu wyciętego z papieru. Badany, aby spojrzeć na koło barw, musiał odwrócić głowę od przedmiotu: uniemożliwiało mu to dokonywanie bezpośrednich porównań jakości barwy.
W takich warunkach wystąpiła silna tendencja, aby dobierać kolor bardziej zbliżony do naturalnej barwy danego przedmiotu, nawet jeśli badany był w pełni świadomy tego, że wszystkie przedmioty wycięto z tego samego papieru. Tak więc, kolor dobrany jako odpowiednik przedmiotów zwykle czerwonych był bardziej czerwony, a przedmiotów zazwyczaj żółtych – bardziej żółty niż kolor dobrany do przedmiotów, które normalnie są pomarańczowe (Bruner, Postman i Rodrigues, 1951).
Leave a reply