Węch

Z ewolucyjnego punktu widzenia węch jest jednym z najbardziej pierwotnych i najważniejszych zmysłów. Narząd węchu zajmuje eksponowaną pozycję w głowie, odpowiednią dla zmysłu, mającego kierować zachowaniem. Receptory w nabłonku 'węchowym, wyścielającym górną część jamy nosowej, są połączone bez synapsy bezpośrednio z opuszkami węchowymi w mózgu, które leżą tuż pod płatami czołowymi (zob. rozdz. 2). Węch ma zatem prostszą drogę do mózgu niż jakikolwiek inny zmysł. Opuszki węchowe są z kolei połączone z polem węchowym na wewnętrznej stronie płatów skroniowych, obejmując sąsiednie okolice kory. Przebieg tych połączeń nie jest jeszcze dokładnie wyjaśniony (Pfaffman, 1951).

U ryby całość półkul mózgowych – to kora węchowa. U psa kora węchowa stanowi około jednej trzeciej powierzchni mózgu, podczas gdy u człowieka tylko jedną dwudziestą. Dobrze znane zdolności psa do- dokonywania rozróżnień na podstawie zapachu zostały udowodnione w warunkach specjalnie kontrolowanych (Kalmus, 1955). Dla człowieka zapach stał się czynnikiem o stosunkowo małym znaczeniu przystosowawczym: odgrywa on jednak swoją rolę, ostrzegając o niebezpieczeństwie pożaru, zatrucia gazem, pomagając określić jakość pokarmów i (w przypadku zapachów przyjemnych) dostarczając przyjemności.

Trzy przeszkody opóźniają postęp w naukowych badaniach nad zapachami: (1) istnieje niewielka zgodność co do „podstawowych” zapachów: (2) chemia i- fizyka nie dały nam żadnego zadowalającego uszeregowania bodźców zapachow-ych, które by .mogły stanowić stałe punkty odniesienia, tak jak odpowiednie długości fal światła i częstotliwości dźwięków: (3) dokładne określenie progów jest trudne z powodu niedostępności receptorów.

Leave a reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>