Skala uczenia się uwzględniająca stopień wymaganego zrozumienia. W większości przypadków uczenia się w grę wchodzi mieszanina nawyku i wglądu. Ścierające się teorie są zbyt abstrakcyjne, aby je tu dalej omawiać. Dla naszych, celów można uważać kształtowanie się nawyków (uczenie się asocjacyjne) i rozumienie (uczenie się poznawcze) za wzajemnie się uzupełniające: żadna z tych teorii nie jest sama w sobie wystarczająca do wytłumaczenia uczenia się, lecz każda pomaga wyjaśnić pewne cechy uczenia się, które druga lekceważy lub tłumaczy z większą trudnością.
Na razie jako zadowalające można przyjąć takie stanowisko, zgodnie z którym każdy przykład uczenia się można umieścić na prostej skali z najbardziej automatycznym rodzajem uczenia się (najlepiej wytłumaczalnym jako warunkowanie) na jednym końcu, a najbardziej rozumowym i. „wglądowym” – na drugim (dającym się najlepiej wytłumaczyć zgodnie z zasadami rozumienia). Skalę taką możemy zobrazować za pomocą wykresu, jak na ryc. 9-25. Po lewej stronie znajdują się nawyki nabywane automatycznie za pomocą mechanizmów warunkowania bez udziału świadomości i z minimalnym zrozumieniem. Przypuszczalnie „uczenie się” wydzielania soków żołądkowych na widok pokarmu byłoby przykładem takiego warunkowania. Bardziej na prawo znajdują się na wykresie zadania wyuczone z pełną świadomością, lecz jeszcze w sposób nieco konwencjonalny, jak np. posługiwanie się mapą w celu wybrania trasy wycieczki motocyklowej. Na prawym krańcu leżą zadania, które wymagają rozważenia wielu faktów pozostających w złożonych stosunkach. Większość przypadków uczenia się leży gdzieś po środku jako rodzaj mieszaniny kształtowania się nawyków i rozumienia. Na przykład uczenie się właściwej obsługi maszyny do pisania obejmuje automatyczne nawyki czynności palców, a także wgląd potrzebny przy zakładaniu papieru i kalki lub przy zmienianiu taśmy.
Wielu psychologów uważa „mieszaną” teorie tego rodzaju za zbyt eklektyczną. Wolą oni raczej zaangażować się po jednej łub po drugiej stronie, a następnie starają się „wydedukować” wyjaśnienie zachowania, które opozycyjni teoretycy uważają za słaby punkt tego stanowiska. Dzięki tym dążeniom do spoistości powstają jednolite teorie.
Leave a reply