Zawiść jest jednym z najpowszechniej występujących u małych dzieci doznań emocjonalnych. Jest to postawa różniąca się od zazdrości, ponieważ towarzyszy jej złość i resentyment. Można zazdrościć komuś posiadania czegoś, natomiast zawiść dotyczy również tego, co samemu się ma.
Uczucie zawiści pojawia się zwykle przy narodzinach młodszego rodzeństwa. Starsze dziecko nie chce dzielić się matką z nowo narodzonym bratem czy siostrą. Dzieci w wieku przedszkolnym wyrażają tę zawiść w rozmaity sposób. Mogą próbować bić swoje młodsze rodzeństwo, ignorować jego obecność albo jej wręcz zaprzeczać. Czasem nie wykazują zawiści, lecz ich osobowość ulega przemianie: powracają do infantylnych zachowań, zaczynają się moczyć lub ssać kciuk. Nie chcą jeść i stają się niegrzeczne. Na wszelkie sposoby, udając chorobę lub strach, walczą o przyciągnięcie uwagi matki, aby odzyskać swój uprzedni monopol uczuciowy.
Zawiść występuje w największym nasileniu między trzecim a czwartym rokiem życia. Statystyki wykazują, że dwie trzecie zawistnych dzieci to dziewczynki. Bardziej zawistne są jednostki o wysokiej inteligencji. Najsilniejszą zawiść budzi rodzeństwo wtedy, gdy różnica wieku wynosi od półtora roku do trzech i pół lat. Najstarsze dziecko w rodzinie częściej przeżywa uczucie zawiści niż młodsze rodzeństwo. To ono było niegdyś w centrum uwagi. Młodsze dzieci są bardziej skłonne dzielić się z innymi miłością rodziców. Trzeba jednak zaznaczyć, że uczucie zawiści nie zawsze powstaje – nie jest to regułą nawet w przypadku najstarszego dziecka.
Istnieje rozpowszechniony pogląd, że takiej postawie dziecka wobec nowo narodzonego brata lub siostry można zapobiec, jeśli się dziecko odpowiednio na to wydarzenie przygotuje. Badania jednak wykazują, że owo przygotowanie nie zawsze jest czynnikiem eliminującym zawiść.
Wiele małych dzieci odczuwa zawiść również wobec innych członków rodziny. Ponieważ dziecko stale przebywa z matką, dochodzi do przekonania, że należy ona wyłącznie do niego. Z tego powodu zaczyna gniewać się na nią za jej uczucia do ojca, który tym samym staje się obiektem zawiści. Czasami młodsze dziecko czuje się urażone tym, że starsze rodzeństwo ma określone przywileje. Zaczyna być zazdrosne, zwłaszcza jeśli rodzice dokuczają mu, porównując z dzieckiem starszym. Zawiść traci na sile i znaczeniu w wieku około pięciu lat, kiedy szersze zainteresowania dziecka wykraczają poza dom i rodzinę.
Leave a reply