Pamiętać, to znaczy wykazywać w obecnych reakcjach pewne oznaki wcześniej wyuczonych reakcji. Pamięć przejawia się na kilka sposobów: dla ich rozróżnienia potrzebne są jakieś określenia.
Jednym z przejawów pamięci jest wspominanie, czyli rekonstruowanie jakiegoś zdarzenia oraz towarzyszących mu okoliczności, np. gdy wspominam pierwszy dansing, na który poszedłem ze swoją „sympatią”. Słowo „wspominać” pochodzi z potocznego słownika, „r e- konstruować” będzie raczej terminem bardziej technicznym, oznaczającym odtworzenie jakiegoś dawnego doświadczenia na podstawie częściowych wskazówek. Na -przykład odtwarzam sobie ową pierwszą sympatię tylko wówczas, gdy coś mi ją „przypomni”. Bodźce wywołujące rekonstrukcję przypominają o jakimś osobistym, całościowym przeżyciu, które wydarzyło się w jakimś określonym czasie w przeszłości. W -swym wspomnieniu wyczarowuję sobie orkiestrę grającą pod palmami popularne wówczas melodie taneczne, chłodny powiew na. tarasie, a może i ból nóg, gdy po skończonej zabawie wróciłem wreszcie do domu. Chociaż takie wspomnienia bywają często całkiem szczegółowe i kompletne, jednak nie musi tak być koniecznie. Różnią się one od innych rodzajów pamięci tym, że rekonstruują przeszłe wydarzenia z naszego życia wraz z ich tłem w czasie i przestrzeni.
W wielu przejawach wcześniejszych doświadczeń ta rekonstrukcja przeszłości nie występuje. Możemy na przykład odtworzyć wiersz, recytując go, nawet jeśli nie pamiętamy okoliczności, w których nauczyliśmy się tego wiersza. Mogę pamiętać, jak wchodzi się na schody, jeździ na rowerze lub śpiewa piosenkę bez jakiegoś bezpośredniego powiązania z przeszłością. Ten rodzaj pamięci, który przejawia się za pośrednictwem przypomnień, łatwiej jest mierzyć niż rekonstrukcję dawnych przeżyć – jest to rodzaj, który zwykle bada się w laboratoriach.
Trzeci rodzaj pamięci przejawia się jedynie w rozpoznawaniu kogoś lub czegoś jako już znanego. „Znam tę melodię. Co to jest?”. „Ktoś, kogo znalem, miał na ścianie kopię tego obrazu, lecz nie potrafię teraz powiedzieć, gdzie to było”.
Możemy wreszcie wykazać, że kiedyś uczyliśmy się czegoś, jeśli przy ponownym uczeniu się przyswoimy to sobie szybciej, niż to było możliwe, gdybyśmy nie zapamiętali nic z dawnej nauki.
Wspominanie, przypominanie, rozpoznawanie oraz zaoszczędzenie przy ponownym uczeniu się – wszystko to są przejawy pamięci, lecz każdy z tych terminów oznacza inny aspekt pamiętamia.
Leave a reply