Istnieją dwa główne sposoby posługiwania się zasadami, wyprowadzonymi z warunkowania, dla wyjaśnienia bardziej złożonych przypadków kształtowania się nawyków, a mianowicie przez bezpośrednią analogię i przez dedukcyjne stosowanie zasad warunkowania.
Pierwszy sposób (bezpośrednia analogia) jest jasny. Uwarunkowaną emocję możemy interpretować jako prosty przykład warunkowania klasycznego. Sztandar powiewa wówczas, gdy okrzyki tłumu i dźwięki orkiestry wojskowej wzbudzają w nas głębokie uczucia. Później sam sztandar zaczyna wzbudzać te uczucia. Zachowanie werbalne możemy interpretować jako bezpośredni przykład warunkowania instrumentalnego, tak np. jak w eksperymencie Verplancka. Możemy też po prostu obserwować warunkowanie, które zachodzi w codziennym życiu.
Dedukcyjne stosowanie zasad warunkowania jest bardziej skomplikowane. W niektórych rodzajach zachowania występują zależności, które nie mają żadnej bezpośredniej analogii do eksperymentów nad warunkowaniem. Na przykład, nie ma nic takiego w eksperymentach nad warunkowaniem, co by tłumaczyło, dlaczego szczury eliminują błędy w labiryncie w odwrotnym porządku, tzn. eliminując najpierw ślepe uliczki znajdujące się najbliżej celu lub dlaczego pierwszej i ostatniej zwrotki wiersza uczymy się łatwiej niż środkowych. Można jednak, dzięki zastosowaniu jednocześnie kilku zasad warunkowania, wyprowadzić niektóre takie wyniki w sposób podobny do używanego w dowodach geometrycznych.
Leave a reply