Rozpatrzymy trzy źródła danych dotyczących nawyków i zasad rządzących nimi: warunkowanie klasyczne, warunkowanie instrumentalne oraz uczenie się reakcji złożonych, odkładając ich zdefiniowanie do czasu ich omawiania. Wszystkie one odpowiadają dokładnie pojęciu uczenia się asocjacyjnego.
Inni psychologowie nie są przekonani, że wszelkie uczenie się należy uważać za kształtowanie się nawyków. Są oni pod wrażeniem roli, jaką w uczeniu się odgrywa zrozumienie, czyli w bardziej technicznym języku, procesy poznawcze. Przykładami procesów poznawczych jest nasza zdolność do posługiwania się mapą w drodze, której nigdy przedtem nie przebywaliśmy, oraz dojścia samodzielnie do jakichś nowych dla nas wniosków. W rezultacie z pewnością nauczyliśmy się czegoś nowego. Czy korzystaliśmy jedynie ze starych nawyków? Oczywiście, posługiwaliśmy się starymi nawykami, i tu właśnie powstaje spór wśród psychologów. Niektórzy psychologowie zadowalają się tym, że rezultaty uczenia się poznawczego, czyli uczenia się ze zrozumieniem, można przewidzieć na podstawie znajomości wcześniejszych nawyków oraz zasad ich kształtowania się, podczas gdy inni sądzą, że trzeba dodać pewne nowe zasady, aby wytłumaczyć, co robi uczący się, gdy w nowych sytuacjach w nieprzewidziany sposób posługuje się starymi nawykami. Do problemu tego powrócimy po rozpatrzeniu materiału faktycznego, stanowiącego podstawę do traktowania uczenia się jako procesu kształtowania nawyków: warto tu jednak zaznaczyć, że kwestia – uczenie się asocjacyjne czy uczenie się ze zrozumieniem — stanowi we współczesnej psychologii źródło ożywionego sporu.
Leave a reply