Gdyby spojrzeć na tę figurę jako na perspektywiczny rysunek dwóch prostokątów, wówczas przekątna „a” musiałaby być dłuższa niż „b’\ Sprawdź ich rzeczywistą długość. Zadanie, polegające na ustaleniu rzeczywistej przyczyny złudzenia księżyca, pozostało więc do ruzwiązania dla eksperymentatorów współczesnych (Holway i Boring, 1940: Taylor i Boring, 1942). Gdy pochylimy się i spojrzymy przez rozstawione nogi na księżyc znajdujący się nisko nad horyzontem, złudzenie znika. Fakt ten eliminuje wiele hipotez o wpływie widocznych na ziemi przedmiotów, o załamywaniu się promieni w atmosferze itd. Eksperymentatorzy doszli do wniosku, że złudzenie to musi mieć jakiś związek z narządem równowagi, szyją lub oczami badanego. Przygotowali mały sztuczny księżyc w ciemnym pomieszczeniu i przywiązali badanego do deski, tak aby mógł oglądać ów księżyc przy różnych pozycjach ciała. Odkryli oni, że wrażenia związane z mniejszymi rozmiarami księżyca w zenicie (nad głową) zależą od oglądania go z oczyma wzniesionymi do góry.
Dlaczego tak jest, nie wiadomo, lecz fakt ten zwraca uwagę na bardzo istotny rys spostrzegania, a mianowicie na zależność tego, co jest spostrzegane, od pozycji ciała osoby spostrzegającej i od wysiłku mięśniowego związanego ze spostrzeganiem.
Ponieważ złudzenie księżyca zależy od podnoszenia oczu w kierunku pionowym, próbuje się powiązać je z innymi złudzeniami, gdzie pion wchodzi w grę. Spójrzmy na literę S i cyfrę 8, wydrukowane tłustym drukiem na ryc. 7-21. Czy są one symc- tryczne? Odwróćmy książkę do góry nogami, a zobaczymy, jak bardzo są nierówne. Wynikałoby z tego, że gdy podnosimy oczy, to widzimy rzeczy jako większe – wniosek ten jest sprzeczny ze ! złudzeniem księżyca. Musimy więc być ostrożni, aby uniknąć .powierzchownych interpretacji. Zagadkowe sprzeczności tego rodzaju uniemożliwiły uzyskanie zgodnego poglądu na przyczynę złudzeń.
Leave a reply