Możemy zatem uznać za przekonywające dowody, że retroaktywne hamowanie występuje nie tylko wtedy, gdy między początkowym uczeniem się a odtwarzaniem zachodzi rzeczywiste uczenie się, lecz także wtedy, gdy czas ten wypełnia zwykłe czuwanie. Dlatego też hamowanie retroaktywne zajmuje doniosłą pozycję jako jedno ze zjawisk zapominania. Czy możemy pójść dalej i powiedzieć, że jest to wystarczająca teoria zapominania i że teoria braku użycia czy stopniowego zaniku jest obalona?
W istocie rzeczy byłoby bardzo trudno obalić teorię zanikania. Wszystko, co możemy zrobić, to znaleźć jakiś stan zbliżony do stanu zawieszenia funkcji życiowych, a następnie spróbować wykazać, że zapominanie nie zachodzi, gdy organizm znajduje się w tym stanie. Jedną z bardziej udanych prób eksperymentalnych przeprowadzono na karaluchach.
W eksperymencie tym karaluch uczył się unikać określonego rogu klatki, a jeśli tam wszedł, otrzymywał wstrząs elektryczny. Eksperymentatorzy starali się określić, czy karaluch pamięta to, czego się nauczył, i jaki wpływ na to zapamiętanie ma jego aktywność między początkowym uczeniem się a próbą sprawdzającą zapamiętanie. Odkryto bardzo zadowalające warunki odpoczynku dla karalucha. Gdy umieściło się go w ciemnym, wilgotnym korytarzu, to pozostawał tam bez ruchu przez około 24 godziny. Karaluch umieszczony w suchej, oświetlonej klatce był dość aktywny. Aktywność można było zwiększyć, umieszczając go w małym obracającym się cylindrze ze szczeblami. Rezultaty były podobne jak w eksperymentach ze snem u ludzi. Gdy karaluch był umiarkowanie aktywny, występowało zapominanie, przy czym było ono większe wówczas, gdy okres czasu, który upłynął od pierwotnego uczenia się, był dłuższy. (Zapominanie mierzono liczbą prób potrzebnych, by karaluch ponownie nauczył się unikać rogu, gdzie otrzymywał wstrząsy). Gdy karaluch pozostawał w bezruchu, zapamiętanie zmniejszało się przez pierwszą godzinę czy dwie, a następnie w ciągu 24 godzin dalszy spadek był już niewielki (Minami i Dallen- bach, 1946).
Eksperyment ten dostarcza dodatkowego poparcia dla teorii tłumaczącej zapominanie hamowaniem retroaktywnym, lecz oczywiście nie wyklucza możliwości stopniowego zanikania. Hamowanie proaktywne. Innym rodzajem interferencji, występującej przy uczeniu się rzeczy zbliżonych, jest zakłócający wpływ dawnego uczenia się na nowe. Możemy wydbrazić sobie następujący plan eksperymentu dla porównania z planem stosowanym przy badaniu hamowania retroaktywnego:
Leave a reply