Lokalizacja na podstawie różnie czasu jest wybitnie precyzyjna, ponieważ już odstęp 0,00003 do 0,0003 sekundy (dla różnych badanych) pomiędzy trzaskami pozwala na zlokalizowanie pojedynczego dźwięku po jednej lub drugiej stronie (Woodworth i Schlosberg, wyd. 2, T. I. W-wa 1966. PWN, s. 512). Gdy odstęp jest bardzo krótki, badany umiejscawia słyszany dźwięk nieco z boku, lecz gdy różnice sięgają ok. 0,001 sekundy, lokalizuje go wyraźnie z jednej lub drugiej strony.

Ze zmysłem kinestetycznym współpracuje zmysł równowagi, informujący o ogólnej pozycji ciała w stosunku do kierunku siły ciężkości oraz o ruchu ciała jako całości. Zmysł Idnestetyczny odpowiada za położenie poszczególnych części ciała w stosunku do siebie oraz do przedmiotów zewnętrznych: zmysł równowagi odpowiada za orientację ciała w przestrzeni.

Usiłowania, aby odkryć fizjologiczne podłoże, które by pozwoliło odróżniać emocje, ustalić dokładniej, ile ich jest i z jakimi reakcjami organicznymi się wiążą, nie okazały się żbyt owocne. Zagadnienie to traci jednak na znaczeniu w związku ze zmianą istoty zainteresowań wielu psychologów.

Wrażliwość na amplitudę dźwięku zmienia się również wraz ź częstotliwością źródła (ryc. 8-20). Tony pomiędzy 800 a 4000 cykli osiągają próg słyszalności poniżej 10 decybeli, lecz niski ton o częstotliwości 40 cykli wymaga ponad 70 decybeli, a wysoki (10 000 cykli) kolo 30 decybeli. Nasze uszy są najbardziej wrażliwe przy ok. 2000 cykli na sekundę.

Nasze codzienne doświadczenia wskazują nam, że rozpoznawanie jest na ogól łatwiejsze niż przypominanie. Możemy również łatwo się przekonać, że ponowne uczenie się jest bardzo czułym miernikiem przechowania, ponieważ może ono ujawnić pewne ślady dawnego uczenia się nawet wtedy, gdy nie świadczy o nim ani przypominanie, ani rozpoznawanie. Luh (1922) w często przytaczanym esperymencie zbadał te odrębne aspekty pamięci, stosując jako materiał sylaby bezsensowne i starając się w miarę swych możliwości stworzyć warunki jak najściślej porównywalne (ryc. 10-2). W ciągu całego okresu badań trwającego

Niekiedy spotykamy się z poglądem, że zapominanie to skutek zanikania śladów pamięciowych w mózgu (tj. wydedukowanego fizycznego podłoża pamięci) w miarę upływu czasu. Takie zanikanie byłoby rezultatem normalnych metabolicznych procesów w mózgu, które mogłyby powodować, że ślady wyuczonego kiedyś materiału dezintegrują się stopniowo, a w końcu zanikają całkowicie.

Gdyby spojrzeć na tę figurę jako na perspektywiczny rysunek dwóch prostokątów, wówczas przekątna „a” musiałaby być dłuższa niż „b’\ Sprawdź ich rzeczywistą długość. Zadanie, polegające na ustaleniu rzeczywistej przyczyny złudzenia księżyca, pozostało więc do ruzwiązania dla eksperymentatorów współczesnych (Holway i Boring, 1940: Taylor i Boring, 1942). Gdy pochylimy się i spojrzymy przez rozstawione nogi na księżyc znajdujący się nisko nad horyzontem, złudzenie znika. Fakt ten eliminuje wiele hipotez o wpływie widocznych na ziemi przedmiotów, o załamywaniu się promieni w atmosferze itd. Eksperymentatorzy doszli do wniosku, że złudzenie to musi mieć jakiś związek z narządem równowagi, szyją lub oczami badanego. Przygotowali mały sztuczny księżyc w ciemnym pomieszczeniu i przywiązali badanego do deski, tak aby mógł oglądać ów księżyc przy różnych pozycjach ciała. Odkryli oni, że wrażenia związane z mniejszymi rozmiarami księżyca w zenicie (nad głową) zależą od oglądania go z oczyma wzniesionymi do góry.

Chociaż w aparacie tym nie ma nic magicznego i musi on być używany przez wykwalifikowanych operatorów z maksymalną ostrożnością, ci, którzy się nim posługują, donoszą o wysokiej skuteczności tej metody. Kiedy osobom badanym, u których wystąpiły „kompromitujące” reakcje, pokazano zarejestrowane wskazania przyrządów, wiele z nich przyznało się do winy, potwierdzając w ten sposób „wnioski” aparatu (Inbau, 1942).

Nasze życie przebiega w świecie rzeczy i w świecie innych ludzi. Gdyby jednostka nie była zdolna do odbierania bodźców ze swego środowiska i do reagowania na nie, nie mogłaby zaspokoić swoich potrzeb, porozumiewać się ze swymi towarzyszami ani cieszyć się otoczeniem. Jednostka uczy się poznawać swój świat dzięki danym, które otrzymuje za pośrednictwem narządów zmysłowych, lecz to, co spostrzega, zależy także od tego, co wnosi ze swych ubiegłych doświadczeń, oraz od tego, jakie są jej obecne potrzeby i pragnienia, z którymi staje wobec świata. Podobnie więc jak we wszystkich zagadnieniach psychologii, spostrzeganie ma zarówno aspekty sytuacyjne, jak i rozwojowe, tzn. zależy nie tylko od bodźców, które w danej chwili oddziałują na narządy zmysłowe. W celu wyrobienia sobie poglądu na całość procesu spostrzegania omówimy najpierw niektóre bardziej ogólne problemy, a zagadnienia specjalne, dotyczące sposobu działania narządów zmysłowych przy spostrzeganiu, odłożymy do następnego rozdziału.

Na podstawie badań nad postawami i osobowością eksperymentatorzy wybrali osoby mające uprzedzenia w stosunku do grup mniejszościowych. Stwierdzono, że zachowanie tych osób w różnych sytuacjach, włączając sytuacje percepcyjne, było niezmienne i sztywne. Reakcje ich porównywano z reakcjami innej grupy złożonej z ludzi stosunkowo bez uprzedzeń,

Związek pomiędzy bodźcem bezwarunkowym a reakcją bezwarunkową istnieje od początku eksperymentu i nie musi być nabywany. Związek pomiędzy bodźcem warunkowym a reakcją warunkową jest wyuczony. Powstaje on dzięki łącznemu występowaniu bodźca warunkowego i bezwarunkowego, po czym następuje reakcja bezwarunkowa (tj. dzięki wzmocnieniu). Reakcja warunkowa jest podobna do bezwarunkowej (chociaż nie musi być identyczna).

Dobry uczeń jest osobą pomysłową o elastycznym umyśle, kimś, kto potrafi wyzyskać swoje wiadomości w nowej sytuacji i znaleźć rozwiązanie problemów, z którymi nigdy przedtem się nie stykał. Położenie nacisku raczej na uczenie się przez wgląd niż na uczenie się mechaniczne lub na nabywanie zautomatyzowanych umiejętności sprzyja takiemu zachowaniu w sytuacjach problemowych.

– Odruch źreniczny. Źrenica oka wykazuje tendencję do rozszerzania się w chwili gniewu, bólu lub podniecenia emocjonalnego w ogóle, a do zwężania się w spokoju.